MIKROPROSESSOR TEXNIKA VOSITASIDAGI AVTOMATLASHTIRILGAN ISH JOYI

Avtomatlashtirilgan ish joyi (AIJ)ni tashkil etish axborotni qayta ishlash soxasida muhim ahamiyat kashf etadi. Ayrim mamlakatlarning 50 foizdan ortiq band aholisi AIJ-lari shaxsiy kompyuterlar bunyod etilganidan so'ng rivoj olib ketdi.

AIJ-larning turli xil ko'rinishlari mavjud.

Konstruktiv ko'rinish bo'yicha turli xil variantlarda bo'ladi: yagona konstruktsiya yoki blok ko'rinishida; statsionar (stol, tumba, stol ustidagi variantda) yoki siljuvchan (portativ, ko'chiriluvchi variantlarda).

AIJ foydalanilishi bo'yicha avtonom yoki xisoblagichlar (lokal va boshqa tarmoqlar va sh.k.) da foydalanilishi mumkin.

Maqsadi bo'yicha AIJ lar quyidagilarga bo'linishi mumkin: loyixachilar va konstruktorlar (muxandislik ish stantsiyalari), shaxsiy ish stantsiyalari, o'qitish, tadqiqotlar o'tkazish ish joylari, nazorat o'lchash ishlari uchun, boshqaruv xisobchi va shu kabi ish joylari.

Muammoli mo'ljal usullari bo'yicha AIJ quyidagilarga bo'linishi mumkin; bikr va epchil; apparatli, dasturli, foydalanuvchi yoki tayyorlovchi tomonidan belgilanadigan mo'ljalli.

Maxsuslashtirilganlik darajasiga qarab AIJ bikr maxsuslashtirilgan muammoli-mo'ljallangan kabilarga bo'linadi.

Keng tarzda foydalaniluvchi AIJ lar albatta shaxsiy kompyuterlarga asoslangan bo'ladi.

AIJ larning arxitektura va tarkibi nafaqat xal etiluvchi masalalar ko'rinishi mazmuni bilan balki iste'molchi ixtiyoridagi AIJ yadrosi bo'lib hisoblanish texnikaviy vositalar va tashqi qurilmalar jamlamasi bilan aniqlanadi.

POCHTA ALOQASINI AVTOMATLASHTIRISHDA AXBOROT TIZIMINING O'RNI.

Pochta aloqasi tomonidan ko'rsatiladigan xizmatlar davlat va jamiyat uchun ijtimoiy ahamiyatga ega bo'lib juda ham ommabop bo'lib hisoblanadi.

Chunki u jamiyatning hamma qatlami ,davlat hokimiyati va boshqaruvining hamma bo'g'in va tartibini qamrab olgan. Pochta aloqasi korxonasi pochta xizmati ya'ni, pochta jo'natmalarini (xatlar, banderollar, posilkalar) qabul qilish,qayta ishlash va manzilga etkazib berish bilan bir qatorda davriy nashrlarni tarqatadi,kommunal xizmatlar,elektr energiya,gaz ta'minoti uchun to'lovlarni amalga oshirish va shu kabilar bilan shug'ullanadi.

O'zbekiston Respublikasi pochta tarmog'i 3044 aloqa bog'lamasi, 38 avia, 5 temir yo'l, 384 avtomobil marshrutlaridan iborat. O'zbekiston 28 tadan ortiq mamlakat bilan pochta aloqalarini amalga oshiradi.O'zbekiston 1994 yildan boshlab jahon pochta ittifoqiga to'laqonli a'zo bo'lib kelayapti.

Bozor iqtisodiyotiga o'tish xalqaro aloqalarning rivojlanishi o'z navbatida pochta aloqalarining rivojlanishi yo'nalishini chuqur tahlil etishni taqazo etadi.

Shu maqsadda pochta aloqasining avtomatlashtirilgan axborot tizimini bunyod etishning (1999-2010 yillarga) kontseptsiyasini ishlab chiqish va ushbu dastur asosida pochta tarmog'ini axborotlashtirish bo'yicha istiqbolli masalalarni aniqlab olish bo'ldi.

Qo'yilgan masalalarning xal etilishi o'z navbatida mijozlarga xizmat ko'rsatish sifati, madaniyati va tezkorligini oshirib ko'rsatiladigan xizmatni o'z vaqtida bajarilishini ta'minlash ,sarflanuvchi qog'oz hajmining kamayishi va shu kabilarga olib keladi. Pochta aloqasining avtomatlashtirilgan axborot tizimi (PAAAT)ni bunyod etilishining muhim muammolarini xal etishda avtomatlashtirilgan axborot –texnologik tizim (AATT)va boshqaruv tizimlariga oid masalalarni ishlab chiqish va joriy etishni taqozo etiladi. Ushbu masalalarga quyidagilar kiradi;

-pul o'tkazmalarini qayta ishlash va nazorat qilishga oid masalalar majmuasi;

- pochta jo'natmalarini qayd etish, hisobga olish va nazorat qilishga oid masalalar majmuasi;

- kommunal to'lanmalarni rasmiylashtirish, xisobga olish va nazorat qilishga oid masalalar majmuasi;

- nafaqaga oid masalalar majmuasi;

- obuna va etkazib berishni qayta ishlashga oid masalalar to'plami;

- xalqaro jo'natmalarni rasmiylashtirish va nazorat qilishga oid masalalar majmuasi;

- buyruq va farmoyishlarni xisobga olish masalalar majmuasi;

- rahbarni axborot – ma'lumotlar bilan ta'minlashga oid masalalar majmuasi;

- AATT masalalar majmuasi;

- Hisoblash masalalari majmuasi;

- Tadbirkorlik axborot-qidiruv tizim va sh.k

PAAAT axborot masalalari kompleksini joriy etishni xal etish quyidagi tamoyillarda olib boriladi.

a) pochta aloqasi korxonalarida dasturiy va texnologik masalalarni xal etish uchun yuqori malakali mutaxassislar guruxini tuzish kerak;

b)Joriy etishning bosqichlarini tashkiliy va moliyaviy ishlarni e'tiborga olgan xolda ta'minlash;

v)Joriy etishni murakkablik darajasidan tashkiliy va texnikaviy imkonlarni xisobga olgan xolda olib borish.

Kompleks mexanizatsiyalash va avtomatlashtirish ishi oddiy kichik masalalarni echishdan boshlanishi tabiiydir. Jumladan, pochta pul o'tkazmalariga ishlov berishni avtomatlashtirishdir.

5-rasmda respublika xududida pul o'tkazmalari operatsiyalari, rasmda xalqaro pul o'tkazmalari operatsiyalari, 6-rasmda yirik pochta korxonasida pul o'tkazmalari operatsiyalari,

7-rasmda yirik pochta korxonasida pul o'tkazmalari operatsiyalarini avtomatlashtirilgan texnologik jarayonlar tizimi keltirilgan.

Pul o'tkazmalariga ishlov berishni avtomatlashtirishda quyidagi tavsiyalarni berish mumkin: