1,5
m.
Ko’zovda chekka ustunlarga chuv kistirib qyiladi, ustidan tsiqo’l ar tross bilan
bog’lanadi.
Ma’ruza ¹ 15
Xavo
aloqa liniyasi (XAL) va simli eshittirish (SE) dagi ishlarni bajarishda
xavfsizlik chora-tadbirlari.
Reja:
Tayanch so’z va iboralar: Havo aloqa liniyasi, simli eshitirish, kabel aloqa, xavfsizlik choralari.
Havo aloqa liniyasi
ðåæàãà
Xavo aloqa liniyasi va simli eshittirish, krish va foydalanish bo’yicha barcha ishlar va simli eshittirishdagi ishlarda joriy texnika xavfsizligi qoidalariga muvofiq tarzda olib boriladi. Shu qoidalarga muvofiq, xavo aloqa liniyasi va simli eshittirishdagi mustaqil ishlarga yoshi 18 dan kam bo’lmgan shaxslar o’tibbiy guvoxlikdan tqazilgan, texnika xavfsizligi bo’yicha imtixon topshirgan, Mehnat ning xavfsiz uslubo’larini zlashtirgan, elektr xavfsizligi bo’yicha tegishli guruxga ega yoshlar qyiladi. Xavo aloqa liniyasi va simli eshittirishdagi ishlar yuqori xavf-xatar, elektr toki ta’siri extimoli, balandlikdan tushib ketish va mzlash bilan bog’liq.
Xavo aloqa liniyasi va simli eshittirishda V-xavo xarakati > 15-18 mg’sek da, qorli bo’ronlar va past xaroratlarda ishlash ta’qiqo’l anadi.
Faqat avariyalarni tugatish uchun istisno tarzida noqulay sharoitlarda ishlashga yl qyiladi, Biroq bunda ish vaqtida yoqiladigan kizish uchun qshimcha tanaffuslar belgilanadi.
Yilning eng issiq davrida momaqaldiroq chog’ida yoki ktilayotganda xavo aloqa liniyasida ishlash ta’qiqo’l anadi.
Tusinlar, ustunlar, qshimcha tsiqo’l ar, sim traverslari va armaturalar qurilish joyiga yotkaziladi, odatda temir yl yoki avtomobilg’ naqo’l iyotii vositasi orqali eltiladi. Materiallarni ortish va tushirish kp xollarda mexanizatsiyalashgan uslubda amalga oshiriladi, Biroq qo’l Mehnat idan xam foydalanish mumkin.
Erkaklar uchun og’irlik vaznining meyori-50 kg!
Ayollar uchun-15 kg!
Ustunlar
tashishga Faqat erkaklar jalb etiladi. Ortiladigan platformalar o’rtasidagi
masofa 5 metrdan bo’lmasligi kerak. Platformadan ustunlar ko’zatuvchining
birgina maxsus signali bo’yicha yumalao’tib tushiriladi. Avtomashinaga ustunlar
katorlao’tib yo’qo’l anadi 1,5
m.
Ko’zovda chekka ustunlarga chuv kistirib qyiladi, ustidan tsiqo’l ar tross bilan
bog’lanadi.
Yo’q ortilgan avtomobilg’ ko’zovida odam tashish qatian ta’qiqo’l anadi.
Temir yl tayanchlarini ortish va tushirish avtomobilg’ ko’ranlari yordamida amalga oshiriladi.
Xavo aloqa liniyasi, qishloq shaxarlararo va shaxar telefon tarmoqo’l arida qo’l laniladi.
Elektr xavfsizligi borasida xavo aloqa liniyasi kabelg’ aloqa liniyasidan katta farqi shundaki, simlarga xavfli kuchlanish va toklarning tushish extimoli juda kattaligida, negaki shaxarlararo telefon tarmog’’i va qishloq telefon tarmog’’ida deyarli xar doim xam aloqa liniyasi va simli eshittirishning tramvay, trolleybuslar va elektr temir yllar aloqa tarmoqo’l ar simlari bilan kesishuvi, shuningdek elektr zatish liniyasi bilan yaqinlashuv va kesishuvini oldini olib bo’lmaydi.
Xizmat Ko’rsatayotgan personalning elektr toki bilan xavo aloqa liniyasida zararlanishi borasida quyidagi ishlar o’ta xavfli sanaladi:
1. Aloqa liniyasining istalgan kuchlanishdagi elektr zatish liniyasi bilan kesishuvini qurilishi, qayta jixozlash va tahmirlash shuningdek elektr temir yl doimiy va zgaruvchan tokda ishlaydigan naqo’l iyoti xam.
2. Zich trassa uchastkalarida elektr zatish liniyasi simlarining aloqa simlariga yaqinlashgan joylarida.
3. Elektr temir yldagi zgaruvchan tokning ta’siriga tushgan xavo aloqa liniyasi va simli eshittirishda simlarni osish va soddalashtirish.
4. Kuchli kabellarning utgan joyi yaqinidagi tayanchlar urnatish uchun ariklar, chukurchalar kazish ishlari.
Ishlarning boshqaruvchilari shaxsan xozir bo’lishlari, ishlarni boshqarib turishlari, texnika xavfsizligi qoidalari talabo’larini qatian bajarilishini ta’minlashlari lozim. Liniyada ishlayotgan xar bir elektromontYerlar (chilangar) z individual antiseptik paketga ega bo’lishi kerak.
Ishlarga 2 ta kishidan kam bo’lmgan brigadani jalb etiladi. Brigadada kattasi III dan past bo’lmgan elektr xavfsizligi bo’yicha malaka guruxiga ega bo’lmog’i lozim.
Xavo aloqa liniyasi va simli eshittirishdan foydalanganda elektr xavfsizligi, xususan, ularning yerga tsish transformator aloqa tarmoqo’l ari bilan kesishuvi (doimiy va zgaruvchan tokli elektr temir yl, tramvaylar, trolleybuslar) ustki joylashtirilgan (yotqizilgan) metropoliten) va V > 1000 V gacha elektr zatish liniyasi kp jixatdan kesishuvlarning tug’ri qurilishi, aloqa liniyasi va simli eshittirishning elektr zatish liniyasi bilan kesishuvidagi texnik axvoli va aloqa tarmoqo’l ari, qurilish, tahmirlash xamda kesishuvdan foydalanishda texnika xavfsizligi qoidalarini bajarishga bog’liq.
Aloqa liniyasi va simli eshittirishning zgaruvchan tokli elektr temir yllarini aloqa tarmoqo’l ari bilan kesishuvini Faqat kabelg’ bilan bajariladi.
Aloqa liniyasi va simli eshittirishning kuyi simi xamda elektr temir ylning aloqa simini olib yuruvchi tross o’rtasidagi masofa ularning kesishuvida ³ 2 m.
Aloqa liniyasi va simli eshittirishning elektr temir yl, tramvay va trolleybuslar aloqa tarmoqo’l aridan kesishuvchi simlari yerga tsish elektr naqo’l iyoti vositasi aloqa tarmog’’i simlari ustidan joylashishi kerak.
Aloqa liniyasi va simli eshittirishning kuyi simlari xamda yuqori aloqa tarmog’’i simlari o’rtasidagi masofa
³ 1.25 m.
Aloqa liniyasi va simli eshittirish simlarning tramvayning aloqa simi bilan kesishuvida relg’s boshigacha masofa ³ 8 m, trolleybusniki ³ 9 m bo’lishi kerak.
Aloqa liniyasi va simli eshittirishning yerga tsish elektr transformatorning aloqa tarmoqo’l ari bilan kesishuvini quyidagicha amalga oshirishga ruxsat Beriladi:
1. Yer osti tish joyi bilan
2. xavodagi tish joyi bilan, simlar va kabelg’ bilan (simli eshittirish liniyalari kesishuvi uchun Faqat) istisno xolatlarda vaqtinchalik singari.
Aloqa liniyasi va simli eshittirishning doimiy tokdagi elektr temir yllarining aloqa tarmoqo’l ari bilan kesishmasini ylovchi platformalari, utiladigan joylar va ylovchilarning tish joylarida bajarish taqiqo’l anadi. Stantsiyalar o’rtasidagi Oraliq masofadagina ruxsat etiladi.
Aloqa liniyasi va simli eshittirishning elektr zatish liniyasi bilan kesishuvida aloqa simlari 380g’220V bo’lganda, simli eshittirish elektr zatish liniyasi simlari ustidan osishga ruxsat Beriladi. U>380V bo’lganda aloqa liniyasi va simli eshittirish elektr zatish liniyasi ostidan osiladi (tkaziladi). Ikkala xolatda aloqa liniyasi va simli eshittirish xamda U elektr tarmoqo’l ari simlari o’rtasidagi masofa 1000 V L ³ 1.25m.
Aloqa liniyasi va simli eshittirish kesishmasi va tahmiri aloqa tarmog’’i uchirilgan xolatda amalga oshiriladi. Elektr zatish liniyasi bilan kesishuvda aloqa liniyasi va simli eshittirishda kuchlanish mavjudligini tekshirish uchun kuchlanish ko’rsatkichlari (1000V gacha past volg’tli, 1000 V dan yuqori yuqori volg’tli).
GOST-67-68 ga muvofiq, xavo aloqa liniyasi va simli eshittirishda ishlarda texnika xavfsizligi qoidasiga ko’ra, zilgan, uchirilgan aloqa tarmog’’ini ishlab chiqarish joyida yerga tsishtirish kerak.
Ishlar asosiy ximoya vositalarini Faqat qo’l lagan xolda bajariladi (elektr qurilmalarda 1000 V gacha dielektrik qo’l qoplar, izolyatsion ruchkalar bilan asbob)
Joriy xolatda qshimcha ximoya vositalari sanalgan dielektrik kalishlarni albatta qo’l lash zarur, aloqa simi zilish xolatida va kadamli kuchlanish paydo bo’lsa-asosiy ximoya vositalaridan foydalaniladi.
Kabelg’ aloqa liniyasi va
simli eshittirish qurilishi
xamda
foydalanishning xavfsizlik choralari.
ðåæàãà
Kabelg aloqa liniyasi o’ta istiqbolli sanaladi, negaki katta xalaqit beradigan ximoyalanishga ega va xavo aloqa liniyasi bilan kieslaganda, mexanik va elektr ta’siriga kamrok uchraydi. Biroq kabelg’ aloqa liniyasi qurilishi va xizmat ko’rsatish elektr toki ta’siri, gazdan zaxarlanish, ularni portlashda jaroxatlar xavfi bilan bog’liq. Kabelg aloqa liniyasi qurilishi, tahmirlanishi va ishlashga yeshi 18 dan kam bo’lmgan shaxslarga ruxsat Beriladi.
Kabelg’ aloqa liniyasi qurilishi trassani bo’lish, materiallarni joylashtirish uchun kabelg’ maydonini tashkil qilishdan boshlanadi.
Kabelg’ maydonchasi tekis va kruk bo’lishi kerak. Maydonchada tish joylari erkin, loy va axlatdan tozalangan va qorong’i paytda yoritilgan bo’lishi kerak.
Kabelli barabanlar sinovlar, lchovlar tqazish uchun erkin kirish mumkin bo’ladigan qilib urnatiladi. Barabanlar ukiga tayanchlar qyiladi.
Kabelg’ maydonchasida ortish-tushirish ishlari va trassada kabelg’ yotkizish ularning xavfsiz ijrosi uchun tula javobgar maxsus ajratilgan shaxs uyushtiradi. Agar yo’q og’irligi 50 qilodan ortiq bo’lsa, mexanizatsiya vositalari (ko’ranlar, lebedoklar, yko’lamlalar) dan foydalaniladi.
Kabelli barabanlarni ortish-tushirish ishlari avtoko’ranlar yordamida bajariladi. Ishchilarga avtomobilda yumalatilayotgan baraban orkasi yoki oldida turish ta’qiqo’l anadi (negaki, tross zilib ketishi mumkin).
Yer osti ko’zatish qurilmalarida ishlarning xavfsizligi.
Yer osti ko’zatish qurilmalari-kabelg’ kanalizatsiya quduqo’l ari. yer osti qurilmalarida portlash xavfi bor va zaxarli gazlar (metan, uglerod oksidi, karbonat angidrid) yig’ilib kolishi mumkin.
1. quduq qopqog’ini rangli metalldan tayyorlangan nixoyali asbob bilangina Faqat ochish mumkin (chug’ chikmasligi uchun).
2. qishda quduq kopkog’i mzlagan bo’lsa, yoritish uchun issiq suv, kum yoki sundirilgan oxakdan foydalanishga ruxsat beriladi.
3. qopkok ochilgach, quduqda gazni aniqo’l ab beruvchi analizator, indikator yoki interferometr yordamida zaxarli va xavfli gazlar bor-yo’qo’l igini tekshirib, ishonch xosil qilish lozim.
4. Agar asbob bo’lmasa, yokib kuyilgan kovsharlaydigan lampa, sham yoki kog’ozdan foydalangan xolda quduqka kovsharlanadigan chelakda tushiriladi. Agar u uchib qolsa yoki alanga zgara boshlasa, demak karbonat angidrid bor! Bunday tekshiruvga quduqda portlash xavfi bor gazlar yo’qo’l igi aniq bo’lgan taqdirdagina yl qyiladi.
5. Gaz yo’qo’l igi aniq bo’lsa, 1 soatdan sng qayta tekshiruv tqazish lozim, negaki gaz negizdan yoki gaz tarmog’’idan kelishi mumkin.
6. qudukda portlash xavfi bor gazlar aniqo’l angan xolatda gaz kelishi sababi bartaraf etilmaguncha ishlar bajarilmaydi.
7. Bunday quduqo’l arga yoqilgan kovsharlanadigan lampa gugurt bilan yaqinlashish mumkin emas, shuningdek unga ylovchilarning yaqinlashishiga yl kuymaslik zarur.
8. Ish boshlash oldidan quduqo’l ar ventilyatsiya qilinadi, bunda 15-20 daqiqa davomida mexanizatsiyalashgan va tabiiy ventilyatsiyadan foydalaniladi.
Xozirgi paytda AKM-4 avtonom portativ qurilma keng qo’l laniladi. U yordamida ventilyatsiya, suvni surib olish, quduqo’l arni kizdirish va yoritish ishlari amalga oshiriladi.
9. Ko’zatish yer osti qurilmalari o’ta xavfli binolarga talluqo’l idir, ularni yoritish uchun U £ 12V li kchma yoritgichlar yoki akkumulyatorlar fonarlar qo’l laniladi.
10. quduqqa ishonchli urnatilgan narvon orqali tushishga ruxsat Beriladi. Ish 2 kishi tomonidan bajariladi.
11. quduqqa tushayotgan insonda arqonga mustaxkam bog’langan qutqaruv belbog’ yoki lyamkali (bog’ichli) maxsus kombinezon kiyilgan bo’lishi zarur.
12. Tashqaridagi navbatchi muntazam tarzda gaz bor-yo’qo’l igini tekshirishi, shamollao’tib turishi lozim.
13. Agar quduqka ishlayotgan kishi qutqarish yomon xis qila boshlasa, navbatchi unga chiqishiga yordamlashishi yoki uni arqondan toro’tib chiqarib, birinchi yordam ko’rsatishi zarur.
quduklarda V dp zatiladigan aloqa kabellari utgan bo’lsa, aloxida extiyotqorlikka rioya qilmoq kerak. Bu kabellar kirishda, o’rtasidan va quduqdan chiqayotganda xamda kabelg’ muftalari qizil rangga byaladi. Mufta oldida-yuqori kuchlanish! Xayot uchun xavfli!" degan ogoxlantiruvchi plakat urnatilgan bo’ladi.
Nazorat savollar
1. Yer osti kuzatish qurilmalarida ishlarning xavfsizligi?
2. Kabel aloqa liniyasining xavfsizligi?
3. Simli eshitirish?
4.Kabellar orasidagi masofa qancha bo’ladi?